Odkryj Nowości i Rarytasy: Tetras z Rodzaju Hyphessobrycon (Część I)

Nowości i Rarytasy Wśród Tetryk do 2015 Roku

W tej części przyjrzymy się rzadkim lub nowo odkrytym gatunkom tetrowatych, które były znane do roku 2015. Obecnie kilka zespołów badawczych intensywnie pracuje nad systematyką tetrowatych. Choć nie wszystkie ich wnioski są jeszcze powszechnie akceptowane, musimy być przygotowani na zmiany w dotychczasowych nazwach, podobnie jak miało to miejsce w przypadku np. pancerników. Na razie będziemy trzymać się pierwotnego podziału.

Rodzaj Hyphessobrycon należy do najpopularniejszych rodzajów ryb akwariowych, zamieszkujących obszar od południowego Meksyku aż po Rio de la Plata w Argentynie. Największą różnorodność gatunkową, bo aż około połowę znanych gatunków, obserwuje się w dorzeczu Amazonki. Jest to jednocześnie największy rodzaj w rodzinie tetrowatych, Characidae.

Rodzaj Hyphessobrycon został ustanowiony w 1908 roku przez Durbina, a liczba opisanych gatunków obecnie przekracza 130. Wiele z nich pozostaje naukowo nieopisanych i są zazwyczaj oznaczane jako Hyphessobrycon sp. z przymiotnikiem wskazującym miejsce połowu.

W ostatniej dekadzie opisano wiele gatunków, które są w Polsce zazwyczaj nieznane. Wiele z nich przedstawiliśmy już w naszych publikacjach internetowych. Są to zazwyczaj małe, towarzyskie i łagodne ryby. Rodzaj ten jest blisko spokrewniony z innym popularnym rodzajem tetrek, Hemigrammus. Różnice między tymi rodzajami ograniczają się do uzębienia oraz braku wcięcia u nasady płetwy ogonowej u przedstawicieli Hyphessobrycon. Oba rodzaje obejmują gatunki o zarówno wydłużonym, jak i wysokim kształcie ciała. Wiele gatunków, podobnie jak u pielęgnic, wykazuje wyraźny dymorfizm płciowy: samce są zazwyczaj bardziej jaskrawo ubarwione z wydłużonymi płetwami, natomiast samice są bledsze i mniej intensywnie zabarwione. Ryby te zazwyczaj zamieszkują zacienione, zalesione obszary wodne, dlatego dobrze czują się w słabo oświetlonych akwariach z roślinami pływającymi, które tworzą naturalne zacienienie. Rozmnażają się zazwyczaj łatwo i skutecznie w niewoli. Ponieważ są to ryby stadne, zawsze należy nabywać je w grupach liczących co najmniej 6-8 osobników.

W dzisiejszym komunikacie chcielibyśmy przedstawić niektóre z mniej znanych w Polsce gatunków z tego rodzaju.

Systematyka i Grupy Gatunków

Systematyka rodzaju Hyphessobrycon jest dość powierzchowna i na razie nie opiera się na analizach filogenetycznych. Gatunki są klasyfikowane na podstawie prostych cech morfologicznych. Podjęto jednak kilka prób klasyfikacji niektórych gatunków do grup, zazwyczaj według ubarwienia i kształtu płetw (np. Géry 1961, 1966, 1977; Weitzman z Palmer 1997). Tak powstała na przykład grupa „Rosy Tetras”, do której zaliczane są tetry o wysokich płetwach, takie jak Hyphessobrycon erythrostigma, Hyphessobrycon socolofi, Hyphessobrycon pyrrhonotus, Hyphessobrycon eques (wcześniej Hyphessobrycon callistus), grupa tetrek fantomowych, Hyphessobrycon rosaceus, Hyphessobrycon bentosi i inne. Inną utworzoną grupą jest np. grupa Hyphessobrycon heterohabdus, do której różni autorzy zaliczają od 3 do 15 gatunków. Należą do niej, oprócz już wymienionych, także Hyphessobrycon amapaensis, Hyphessobrycon agulha (niektórzy autorzy stworzyli osobną grupę dla Hyphessobrycon agulha), a nowe gatunki są stopniowo do niej włączane w miarę ich odkrywania i opisywania. Niektóre gatunki są oznaczane jako Hyphessobrycon cf. … lub Hyphessobrycon sp. aff. …, co oznacza, że są podobne do gatunku pierwotnego, ale jeszcze nie zostały w pełni naukowo opisane. Do tej grupy należy również nowość ostatnich lat – Hyphessobrycon eschwartzae, którą grupa ichtiologów (GARCIA-ALZATE, ROMÁN-VALENCIA, ORTEGA) odłowiła w południowo-wschodnim Peru (Madre de Dios) wspólnie z Hyphessobrycon taphorni. Ten ostatni jest jednak na razie znany tylko z preparatów utrwalonych w alkoholu. Hyphessobrycon eschwartzae jest rybą raczej podobną do Hyphessobrycon loretoensis.

Wybrane Gatunki Hyphessobrycon (w kolejności zdjęć)

Poniżej przedstawiamy wybrane gatunki z rodzaju Hyphessobrycon:

1. Hyphessobrycon borealis: Pochodzi z Gujany Francuskiej, jest to mniejsza rybka, zazwyczaj osiągająca mniej niż 3 cm. Należy do grupy Hyphessobrycon heterohabdus, w której znajdują się także Hyphessobrycon heterohabdus, Hyphessobrycon amapaensis, Hyphessobrycon agulha i Hyphessobrycon eschwartzae.

2. Hyphessobrycon cf. pulchripinnis: Różni się od pierwotnej Rakówki (pulchripinnis) przede wszystkim ubarwieniem. Ta nowinka pojawiła się jakiś czas temu w ofercie firmy Glaser i zaskakuje czerwonym zabarwieniem. Obok niej pojawiła się również interesująca forma albinotyczna tego gatunku, pochodzącego z wód centralnej Brazylii, głównie z dorzecza Rio Tapajos.

3. Hyphessobrycon cf. elegans: Na razie pozostaje pod nazwą handlową.

4. Hyphessobrycon coelestinus: Kolejny mały przedstawiciel rodzaju, dorastający do około 3 cm. W naszych akwariach ta wesoła tetra jest bardzo rzadka. Pochodzi z górnego biegu Rio Paraná.

5. Hyphessobrycon copelandi: Dość rzadka tetra, samce osiągają 35 mm, a samice są o kilka milimetrów dłuższe i bardziej masywne. Pochodzi z rzek Solimões, Approuague i Mana.

6. Hyphessobrycon epicharis: Samce osiągają około 3,5 cm, samice około 4 cm. Pochodzi z górnego Orinoko i górnego dorzecza Rio Negro. Są to piękne, choć nieco płochliwe tetry, niezwykle rzadkie i dość drogie w Europie.

7. Hyphessobrycon eschwartzae: Należy do grupy Hyphessobrycon heterohabdus i została opisana równocześnie z inną karłowatą tetrę, Hyphessobrycon taphorni, osiągającą 23 mm. Jej nazwa honoruje artystkę Eugenię Schwartz, która finansowo wsparła badania nad tym nowym gatunkiem. Pochodzi z peruwiańskiego Rio Madre de Dios. Czasami w Niemczech pojawia się pod oznaczeniem Hyphessobrycon sp. agulha.

8. Hyphessobrycon haraldschultzi: Pochodzi z dorzecza Rio Araguaia w centralnej Brazylii, np. z Rio Aqua Preta, dopływu dobrze znanej Rio das Mortes (ojczyzny m.in. Hyphessobrycon amandae). Jest to mały gatunek, u którego samce dorastają do około 3 cm, a samice są o około 0,5 cm dłuższe. W niemieckich sklepach można go spotkać pod oznaczeniem H. sp. Araguaia, jak przedstawiliśmy ten gatunek jakiś czas temu w naszym magazynie.

9. Hyphessobrycon heliacus: Pojawił się jakiś czas temu w czeskich akwariach, ale z nieznanych mi powodów nie przyjął się tam zbyt dobrze. Pochodzi głównie z dorzecza Rio Xingú, ale także z Rio Teles Pires i innych drobnych cieków dorzecza Rio Tapajos.

10. Hyphessobrycon herbertaxelrodi (Czarna Neonka): Kto nie zna czarnej neonki? Kiedy ostatnio widzieliście ją w naszych akwariach? Kiedyś popularna, towarzyska, łagodna tetra. Na zdjęciu natomiast przedstawiono Hyphessobrycon cf. herbertaxelrodi, która pojawiła się w Europie pod koniec ubiegłego wieku. Została złowiona na górnym Rio Guaporé na granicy Brazylii i Boliwii.

11. Hyphessobrycon heterohabdus: Ma kilka wariantów kolorystycznych, dlatego czasami jest mylony z czarną neoną (Hyphessobrycon herbertaxelrodi). Jego pech polega na trudnościach w rozmnażaniu. Ponadto w ostatnich latach został wyparty przez Hyphessobrycon amapaensis, z którą również często jest mylony. Na zdjęciu powyżej widać zwykłą formę hodowaną w naszych akwariach w latach 90. XX wieku, na dole natomiast nowinkę „Pantanal”.

12. Hyphessobrycon loretoensis: Należy do gatunków, których rozmnożenie w niewoli jak dotąd nie zostało udowodnione, mimo że niektóre źródła internetowe sugerują, że jest to dość proste. Jak wskazuje nazwa, pochodzi z prowincji Loreto w Peru.

13. Hyphessobrycon minor: Często mylony z krwawą tetrę, dziś znaną jako Hyphessobrycon eques (wcześniej Hyphessobrycon callistus lub Hyphessobrycon minor). Ta tetra z Gujany należy do mniejszych gatunków, dorastając do 3-3,5 cm.

14. Hyphessobrycon montagi: Pochodzi z Rio Arapiuns, Rio Tapajos z terenu stanu Pará w Brazylii i jest to dość świeża nowinka.

15. Hyphessobrycon paepkei: Jest niemal świeżo opisanym nowym gatunkiem, w Polsce wciąż rzadkim. To kolejny przedstawiciel tzw. „różowych tetrek”.

16. Hyphessobrycon pando: Pojawił się w 2014 roku również w naszych akwariach dzięki firmie Glaser. Jest to także przedstawiciel „Rosy tetras”, mieszkańców czarnych wód. Na zdjęciu przedstawiono samca.

17. Hyphessobrycon pando (samica): Rybka pochodząca z odłowu z północnej Boliwii.

18. Hyphessobrycon rosaceus: W naszych sklepach wciąż oferowany jako Hyphessobrycon ornatus lub nawet Hyphessobrycon bentosi. Dla tego gatunku charakterystyczne jest białe obrzeżenie płetw, podczas gdy Hyphessobrycon bentosi ma płetwy czarne.

19. Hyphessobrycon sovichthys: Pomógł mi go określić Hans-Georg Evers. Pochodzi z Llanos w Wenezueli i Kolumbii. Dorasta do 3 cm.

20. Hyphessobrycon sp. ROSE: Jedna z kolejnych karłowatych nowości, klasyfikowana do grupy „różowych tetrek”. W Polsce jeszcze jej nie widziałem.

21. Hyphessobrycon sp. aff. tukano: Na razie nieklasyfikowana nowinka, całkowicie niewymagająca w hodowli, ze względu na swój rozmiar odpowiednia także do nanoakwarium. Szczególnie samce są przy tarle bardzo aktywne i pięknie ubarwione.

22. Hyphessobrycon takasei AMAPA: Dotarła do nas w ostatnich miesiącach dzięki firmie GLASER/RODGAU ze stanu Amapá w Brazylii.

23. Hyphessobrycon takasei (forma zwykła): Jest transportowana z Gujany Francuskiej z dorzecza rzek Araguari i Oyapock. Dorasta do 3 cm, wcześniej była rozmnażana w Czeskich Budziejowicach.

24. Hyphessobrycon tropis: Jest u nas już dość znaną tetrę, najczęściej trafia do nas jako dodatek do ryb z Rio Negro, zwłaszcza z czerwonymi neonami. Hodowlano jest niewymagająca, wesoła i drobna.

Przeczytaj także drugą część artykułu Rzadki Hyphessobrycon z 2015 roku