Hodowla cichlid w akwariach jest popularna, ale co jeśli zdecydujesz się na mniej typowy gatunek? Ten artykuł przeprowadzi cię przez doświadczenia z hodowlą Xenotilapia spilopterus, fascynującego przedstawiciela biparentalnych pielęgnic z afrykańskiego jeziora Tanganika. Dowiesz się, jakie życie prowadzą w naturze oraz jak je skutecznie hodować, karmić i rozmnażać we własnym akwarium.
W tym krótkim artykule chciałbym skupić się na moich doświadczeniach z hodowlą w akwariach mniej powszechnego przedstawiciela piaskowych cichlid - Xenotilapia spilopterus. Ten gatunek należy do tzw. biparentalnych tlamowców, co oznacza, że o tarło dbają oboje rodzice. Biparentalne tlamowce są jednymi z najbardziej rozwiniętych tlamowców. W przeciwieństwie do tlamowców matczynych, gdzie terytorium broni samiec, a samica inkubuje ikrę niezależnie od niego, tutaj terytorium broni para wspólnie, a dzięki naprzemiennej opiece nad tarłem samica nie męczy się zbyt długim wylęgiem.
Życie w jeziorze
Ten gatunek występuje w jeziorze Tanganika. W jeziorze Xenotilapia spilopterus zazwyczaj zamieszkuje głębsze wody na głębokości 15-40 m, gdzie występuje w tzw. strefie przejściowej (granicy strefy kamienistej i piaszczystej). W płytkich częściach jeziora nie występuje, co sugeruje również jego ubarwienie, które jest raczej pastelowe. Najczęściej spotykane ubarwienie to jasne ciało pokryte niebieskimi kropkami i w zależności od lokalizacji występowania z różnie ubarwioną płetwą grzbietową. W okresie tarła tworzą pary, które bronią terytorium w strefie skalistej o średnicy około dwóch metrów. To terytorium bronią przeważnie przed osobnikami tego samego gatunku. Poza okresem tarła poruszają się w stadach nad piaszczystymi częściami jeziora. Pokarm w naturze stanowią w dużej części larwy owadów.
Hodowla w akwarium
Samce osiągają zazwyczaj 10 cm, są nieznacznie mniejsze. Różnica kolorystyczna między płciami jest bardzo niewielka. Z tego powodu na początek optymalnie jest zaopatrzyć się w około 10 młodych ryb i umieścić je w przestronnym akwarium. Do hodowli polecam zbiornik od 300 litrów wzwyż. Parametry wody takie same jak u innych gatunków z Tanganiki - temperatura wody około 24-26 °C, poziom azotanów optymalnie poniżej 30 mg i pH 8 i więcej. Do karmienia najczęściej podaję żywy lub mrożony plankton, artemię, koretrę, larwy komarów i wysokiej jakości pokarm w płatkach.
Hoduję ryby z lokalizacji Lyamembe, które charakteryzują się piękną złoto-niebieską zdobioną płetwą grzbietową. Do ich hodowli wybrałem duże akwarium towarzyskie o wymiarach 300 cm x 80 cm x 60 cm, które zamieszkują razem z Cyprichromis leptosoma Moba, Enantiopus melanogenys Chituta iOphthalmotilapia nasuta Isinga. Każdy z wymienionych gatunków zajmuje w akwarium swoją przestrzeń i nie przeszkadzają sobie nawzajem.
Ten gatunek Xenotilapia nie buduje gniazd, tylko swobodnie przepływa nad piaskiem i szuka w nim ewentualnego pokarmu. W okresie tarła para oddziela się od stada, broniąc terytorium w pobliżu większego kamienia lub w rogu akwarium, gdzie czuje się bezpiecznie. W tym czasie atakuje wszystkie ryby swojego gatunku, a w przypadku mniejszych zbiorników może dojść do fatalnych obrażeń.
Po tarle samica inkubuje około 9-12 dni ikrę w worku gębowym, a następnie przekazuje ją samcowi, który kończy inkubację, a po około 21 dniach wypuszcza w pełni rozwinięty narybek o wielkości około 1,5 cm. Ważne jest, aby dać rybom czas na nauczenie się opieki nad tarłem. Pierwsze tarła często kończą się tak, że para nie jest w stanie przekazać ikry lub uznają, że nie mają wystarczająco dużo spokoju i tarło znika. Worek gębowy u tych ryb jest stosunkowo mało wyraźny i łatwo umyka uwadze, co stosunkowo utrudnia hodowcy określenie, kiedy ryby się tarły.
Najłatwiej rozpoznać rybę noszącą ikrę po tzw. "mieszaniu", gdy w regularnych odstępach czasu miesza zawartość worka gębowego. Xenotilapia spilopterus podobno produkuje aż 50 jaj. U mnie najczęściej tarła odbywają się z około 15 młodymi rybami, a najwięcej zanotowałem 24 młode ryby na tarło. Do odchowu narybku używam wylęgłej artemii i stopniowo przechodzę na drobny plankton. Większe ryby potem przyjmują również mrożoną artemię i płatki. Gatunek ten osiąga dojrzałość płciową w wieku około dwóch lat.
Podsumowanie
Hodowla tych ryb nie należy co prawda do najłatwiejszych, ponieważ są (tak jak inne przedstawiciele rodzaju Xenotilapia) wrażliwe na jakość wody i stres, ale kto spróbuje, nie pożałuje. Przy odpowiednim oświetleniu i starannie dobranych współlokatorach w akwarium hodowcy zostaną nagrodzeni pięknymi kolorami i interesującym sposobem rozmnażania.
