W ostatnich dekadach, częściowo dzięki częstym importom z Ameryki Południowej, w naszych akwariach bardzo rozpowszechniły się tzw. „duże skalary”. Należą do nich przede wszystkim przedstawiciele rodzaju Pterophyllum altum, ale również Pterophyllum scalare ma swoich reprezentantów. Są to ryby pochodzące z Rio Japurá, o których piszemy w innym miejscu, oraz kolejne z górnego odcinka Rio Negro z okolic miasta Santa Isabel. Od niego ta odmiana bierze swoją nazwę.

Kto lubi „Alty” i nie ma na nie wystarczających środków, może spróbować tej nieco tańszej odmiany, która przypomina „Alty”. Przede wszystkim wysokie ciało z wydłużonymi płetwami, osiągające w wieku dorosłym około 28 cm, należy do podstawowych cech charakterystycznych. Kolejnym ważnym czynnikiem, który odróżnia te osobniki od „Altów”, jest wyraźny wzór siatki na płetwie ogonowej i odbytowej. Do dalszych cech należy czerwone zabarwienie grzbietu, które rozciąga się aż do płetwy grzbietowej. Część tęczówki jest u dorosłych osobników wyraźnie czerwona. Czerwony to typowy kolor dla wielu ryb żyjących w czarnej wodzie Rio Negro.

Rio Negro

Krótko o Rio Negro. Jego dorzecze zajmuje obszar większy niż Francja, około 700 000 km2. Tylko dorzecza Rios Madeira i Tocantins są większymi dopływami Amazonki. Rio Negro ma około 2500 km długości, jego największym dopływem jest Rio Branco o długości ok. 775 km. Ten dopływ z mętną wodą znajduje się w stanie Roraima. Ponad 90% dorzecza Rio Negro znajduje się w brazylijskich stanach Amazonas i Roraima, pozostałe 10% leży w Wenezueli i Kolumbii, a mniej niż 1% w Gujanie. Tereny zalewowe Rio Negro są w dużym stopniu wylesione.

Najczęściej komercyjnie wykorzystywanym gatunkiem jest Virola surinamensis, kolejnym gatunkiem, który jest ścinany, jest drzewo kapokowe Ceiba pentandra, rosnące wzdłuż rzeki Branco, ponieważ nie rośnie wzdłuż rzek z czarną wodą. Prace związane z wyrębem drewna koncentrują się obecnie głównie w pobliżu Manaus i Boa Vista.

Dorzecze Rio Negro w przeszłości zostało „zaatakowane” przez poszukiwaczy złota, głównie w rejonie powyżej Barcelos. Jednak pewne wydobycie miało miejsce również w rejonie powyżej Sao Gabriel da Cachoeira. Większość wydobycia złota odbywa się w pobliżu terytoriów Yanomami (rdzenni mieszkańcy) w Roraima, a niektóre ośrodki wydobywcze znajdują się aż w Wenezueli. Dolny bieg Rio Negro to miejsce, gdzie wydobywa się głównie żwir, zgodnie z zapotrzebowaniem przemysłu budowlanego w Manaus. Piaskowce, tak charakterystyczne dla brzegów Rio Negro, są zazwyczaj wydobywane w porze suchej, również na potrzeby budownictwa.

Pterophyllum scalare „Santa Isabel”

Ale wróćmy do akwarystyki. Pterophyllum scalare „Santa Isabel” pochodzi z górnej części Rio Negro, tzw. „Alto Negro” w okolicach miasta Santa Isabel. Być może dla wielu jest to zaskoczeniem, ale to „miasteczko” liczy prawie 26 000 mieszkańców. W pobliżu znajduje się również Pico Neblina, najwyższa góra Brazylii o wysokości 2994 m n.p.m. Obszar Alto Rio Negro leży między gminami Japurá i Sao Gabriel da Cachoeira i jest w większości pokryty lasem deszczowym.

Rzeki o czarnej wodzie w tym regionie mają stosunkowo niewielką populację ryb. W tym miejscu występuje również inny gatunek skalara, Pterophyllum leopoldi. Miękka i kwaśna woda jest tu zabarwiona na czarno dzięki domieszce garbników. W głównym nurcie rzeki woda ma temperaturę około 28 °C, pH waha się między 4,5-6, a przewodnictwo wynosi zazwyczaj 8-12 µS/cm. W wodzie znajduje się wiele gałęzi i kawałków drzew, które wpadły do wody. I właśnie tu występują te ryby, ponieważ czują się tu bezpiecznie. Ten czynnik jest również ważny przy zakładaniu akwarium. Zdecydowanie nie oszczędzamy na roślinach, korzeniach i różnych zakamarkach wykonanych z ceramiki. Akwarium powinno mieć co najmniej 60 cm wysokości, na jedną rybę liczymy co najmniej 40–50 l.

Do hodowli nabywamy ławicę liczącą co najmniej 6 osobników. Towarzystwa mogą im dotrzymywać inne spokojne pielęgnice (np. przedstawiciele rodzaju Heros), ale także południowoamerykańskie pielęgniczki karłowate i spokojne, większe tetr. Neonki lub podobnej wielkości tetr mogą stanowić obfite, ale dość drogie pożywienie. Dno mogą obsługiwać kiryski lub zbrojniki.

Rozmnażanie nie jest do końca proste, często napotykamy problemy znane z „Altów”. Idealnie jest, gdy para sama wybierze się z ławicy. Do tarła używamy akwarium o pojemności co najmniej 100 litrów, temperatura powyżej 28 °C, woda miękka, taka jakiej używamy dla pielęgniczek karłowatych – między 40-80 µS/cm. Sam odchów narybku nie jest skomplikowany, o ile mamy dobre źródło artemii lub drobnego pokarmu.

Zdjęcia:

Górna część Rio Negro (Goulding,M. et all, 2003).
W naturze te skalary mają piękne czerwone ubarwienie (podobnie jak wiele innych gatunków ryb).
Skalary najlepiej łowić w nocy za pomocą latarki.
Profesjonalni akwaryści zazwyczaj nie przywiązują wagi do estetyki zbiorników hodowlanych. Najważniejsza jest łatwość wymiany wody, odmulania detrytusu i odławiania potrzebnych osobników.
W wieku 3 miesięcy te skalary kształtem bardzo przypominają „Alty”.
Prosto urządzony zbiornik do odchowu, dbamy o jakość wody z jej regularną wymianą, dobrą filtrację.
Dorosła para, samica z przodu.